Wat is lactose?
Lactose is een suiker (koolhydraat) dat in melk en melkproducten voorkomt. Om die reden wordt het ook wel melksuiker genoemd. Lactose is van nature aanwezig in melk van zoogdieren (en dus ook in moedermelk). Simpel gezegd dient deze melksuiker als brandstof voor zuigelingen. Maar wat als je geen lactose kunt verdragen en je lactose-intolerantie hebt?
Wat is lactose-intolerantie?
First of all: wist je dat er verschillende vormen van lactose-intolerantie zijn? Dit is helemaal afhankelijk van de oorzaak. Zo kan deze intolerantie al bij de geboorte aanwezig zijn, maar kan het ook op latere leeftijd nog ontstaan.
Bij de meest voorkomende vorm van lactose-intolerantie maakt het lichaam onvoldoende lactase aan. Dit spijsverteringsenzym breekt lactose in de dunne darm af tot galactose en glucose en zorgt er hiermee voor dat deze kleinere suikers door het lichaam kunnen worden opgenomen.
Lactase ‘verdwijnt’ normaal gesproken in de loop van de jaren wanneer een baby geen borstvoeding (en dus geen lactose) meer binnenkrijgt. Logisch ook, want bij een zuigeling is de noodzaak aanwezig om lactose uit moedermelk te kunnen verteren. Op latere leeftijd is deze noodzaak er simpelweg niet meer.
De reden dat de meeste mensen wel lactose kunnen verdragen is eenvoudig: we zijn dierlijke melkproducten gaan consumeren, waardoor het lichaam lactase aan is blijven maken.
De symptomen van lactose-intolerantie
Bij een tekort aan lactase wordt lactose dus niet of nauwelijks verteerd. Het gevolg? De onverteerde lactose komt in de dikke darm terecht en de dikke darm bacteriën gaan lactose zogezegd ‘vergisten’ in een laatste poging om lactose toch te verteren. Hierdoor ontstaat een scala aan spijsverteringsklachten.
- buikpijn
- winderigheid
- buikkrampen
- misselijkheid
- ‘rommelende’ buik
- diarree
Overigens kun je ook lactose-intolerant zijn zonder dit door te hebben. Sommige mensen ervaren na inname van melkproducten meteen hevige klachten waar anderen slechts af en toe last hebben van één van deze klachten. Dit heeft alles te maken met de hoeveelheid lactose die je kunt verteren. Het kan namelijk best zo zijn dat je net voldoende lactase aanmaakt en pas klachten krijgt wanneer je in de zomermaanden volop van softijsjes geniet.
Kan ik lactose verteren?
Ik zie het vaak voorbij komen: mensen die vermoeden dat ze lactose niet goed kunnen verteren en vervolgens op eigen houtje een periode een lactosevrij dieet volgen. Gevalletje ‘klinkt slim, is het niet’ vrees ik. Bovenstaande klachten kunnen namelijk ook een andere oorzaak hebben, zoals bijvoorbeeld een beschadigde darmwand of darmontsteking. In dit geval is er sprake van secundaire lactose-intolerantie en deze kan dus tijdelijk van aard zijn. Wanneer de dunne darm herstelt, wordt er namelijk gewoon weer lactase aangemaakt.
Als je echt zekerheid wilt hebben of je wel of niet lactose kunt verteren, dan geeft een waterstofademtest uitsluitsel. Een doorverwijzing van de huisarts naar de MLD-arts in het ziekenhuis is wel noodzakelijk. En uiteraard bepaalt deze arts uiteindelijk of jouw klachten reden genoeg zijn voor een waterstofademtest.
Zo werkt een waterstofademtest
De naam zegt het eigenlijk al: een waterstofademtest meet de hoeveelheid waterstof in de uitademingslucht. Wanneer de dikke darm bacteriën de lactose proberen te verteren komt er tijdens dit zogeheten gistingsproces waterstof vrij dat vervolgens wordt opgenomen in het bloed en verlaat het lichaam via uitademen. Op deze manier kun de arts dus eenvoudig meten hoeveel suiker er in de dikke darm wordt afgebroken.
Waar zit lactose allemaal in?
Het lijkt simpel, lactose is een melksuiker en komt dus voor in melk en melkproducten. Maar wist je dat ook producten zoals chocolade, brood, koekjes, worst en sausjes lactose kunnen bevatten? Zelfs in medicijnen wordt lactose vaak gebruikt als vulmiddel. Zo zou je ongemerkt toch nog lactose binnen kunnen krijgen.
- Gewone melk, karnemelk, chocolademelk, koffiemelk, melkpoeder en melk met smaakjes zoals bijvoorbeeld Optimel of Fristi.
- Kaas, roomboter, slagroom, crème fraîche, room.
- Roomijs, vla, pudding, yoghurt, pap.
- Frisdrank op basis van wei zoals bijvoorbeeld Rivella.
- Eiwitdrankjes en eiwitrepen op basis van wei.
- Producten met melkbestanddelen zoals chocolade, koekjes, snoep, sausjes, soep en worst.
- Als vulmiddel in medicijnen en voedingssupplementen.
Lactose-intolerantie of koemelkallergie?
Een lactose-intolerantie wordt soms verward met een koemelkallergie en vice versa. Bij een koemelkallergie reageert het immuunsysteem echter op de eiwitten in koemelk door specifieke antistoffen aan te maken. In het geval van lactose-intolerantie ontstaan de klachten doordat de melksuikers niet goed worden verteerd.
Twee totaal verschillende dingen dus, die wel een overlap(je) aan klachten hebben. In het geval van een koemelkallergie kun je echter naast maagdarmklachten ook last hebben van huidklachten (eczeem, opgezet gezicht) en luchtwegklachten (gezwollen keel, piepende ademhaling).
Spijsverteringsenzymen inzetten?
De meest effectieve oplossing om klachtenvrij door het leven te hobbelen is natuurlijk het elimineren van lactose in je voeding. In de praktijk blijkt vaak dat 100% lactosevrij eten geen noodzaak is. Kleine hoeveelheden lactose worden bij primaire lactose-intolerantie vaak wel verdragen. Pas wanneer je een aangeboren intolerantie hebt is het noodzakelijk om helemaal geen lactose te eten of te drinken. Bij deze vorm wordt overigens ook moedermelk niet verdragen.
Er zijn ook supplementen die lactase bevatten. Deze neem je in bij de maaltijd waardoor het spijsverteringsenzym lactase tijdelijk wordt aangevuld en je dus zonder klachten achteraf kunt genieten van bijvoorbeeld een slagroomtaartje of stukje melkchocolade.
Health is wealth!
Liefs Mirjam
0 reacties